Wystawa „Jestem zdrów i w dobrym nastroju. Pocztówki z Wielkiej Wojny w zbiorach Muzeum Górno¶l±skiego w Bytomiu” prezentuje 24 pocztówki Feldpostu, pisane przez ¿o³nierzy pruskich w czasie I wojny ¶wiatowej do dyrektora sierociñca w Bytomiu, Franza Samola.

W zbiorach Dzia³u Historii Muzeum Górno¶l±skiego w Bytomiu znajduje siê zbiór ponad 150 pocztówek z lat I wojny ¶wiatowej. Unikatowa kolekcja obejmuje korespondencjê osobist±, kierowan± do Franza Samola (dyrektora sierociñca Fundacji Cesarza Wilhelma w Bytomiu) przez by³ych wychowanków zak³adu oraz cz³onków jego rodziny – ¿o³nierzy armii pruskiej, przesy³aj±cych jedynej bliskiej im osobie informacje z frontów, lazaretów lub o¶rodków dla rekonwalescentów.

Ekspozycja i towarzysz±ca jej dwujêzyczna publikacja kre¶l± historiê I wojny ¶wiatowej w makro- i mikroperspektywie, maj±c na uwadze dzia³ania militarne i relacje spo³eczne w Europie, ze szczególnym uwzglêdnieniem tych dotykaj±cych Górny ¦l±sk, zw³aszcza Bytom (w odniesieniu do lat 1914–1918), wskazuj± po¶rednio na rolê i zadania sierociñca oraz ukazuj± sylwetkê jego dyrektora – Franza Samola, najbli¿szej dla wychowanków zak³adu osoby. Na uwagê zas³uguj± równie¿ walory filatelistyczne prezentowanej kolekcji. O ile publikacja w sposób ca³o¶ciowy stanowi opracowanie unikatowej kolekcji pocztówek – tak pod wzglêdem tekstowym, jak i ikonograficznym – z podaniem tre¶ci korespondencji wytworzonej in situ, w konkretnych miejscach (okopy, lazaret, zaplecze wojny itp.) i miejscowo¶ciach (Europa Zachodnia, ¦rodkowa i Wschodnia), o tyle wystawa obejmuje wybrane przez kuratorów ekspozycji przyk³ady.

Projekt wpisuje siê w nurt badañ historycznych maj±cych na celu analizê wydarzeñ i faktów okresu I wojny ¶wiatowej w kontek¶cie krytycznej interpretacji pozostawionych ¶wiadectw, tym przypadku w warstwie tekstowej i ikonograficznej. Zasadniczym argumentem przemawiaj±cym za upowszechnieniem ¼ród³a, a tym samym wydania publikacji i przygotowania wystawy, jest niew±tpliwie jego historyczna warto¶æ i unikatowo¶æ, ale równie¿ ¶wiadomo¶æ, ¿e pos³u¿y ono kolejnym badaczom z wielu dziedzin, w tym historykom, socjologom, niemcoznawcom czy kulturoznawcom, jako baza do dalszych analiz. Projekt odnosi siê do kolejnego niezmiernie wa¿nego g³osu-¶wiadectwa minionego czasu, uzupe³niaj±c w swoisty sposób narracjê o historii I wojny ¶wiatowej. Wydarzenia (czas, miejsca i ludzie) rozgrywaj±ce siê na frontach I wojny ¶wiatowej i na jej zapleczu, zapamiêtane i zachowane w korespondencji ¿o³nierzy, pozwalaj± poczuæ trudny czas wojny, dotkn±æ go, wej¶æ w lokalne i ponadlokalne relacje, pod±¿aj±c za narracj± in situ ¶wiadków czasu. Z fragmentów wielu jednostkowych historii wy³ania siê wspólna opowie¶æ, bêd±ca „zlepkiem” historii m³odych mê¿czyzn dotkniêtych tragedi± wojny, którzy zwi±zani byli z bytomskim sierociñcem. Pocztówki, co wa¿ne, mia³y warto¶æ równie¿ dla dyrektora zak³adu Franza Samola, który przechowa³ je i ofiarowa³ Oberschlesisches Landesmuseum w Bytomiu w latach miêdzywojnia jako swoisty znak pamiêci o ludzkich do¶wiadczeniach i z ponadczasowym przes³aniem „Nigdy wiêcej wojny”.

czas trwania: 8 maja – 16 czerwca 2024

miejsce: ul. Tadeusza Regera 6, Muzeum ¦l±ska Cieszyñskiego w Cieszynie

kuratorzy: dr Joanna Lusek, Maciej Droñ