Jak obumarłe drzewo. Pamiątki po Piastach cieszyńskich w 400-lecie wygaśnięcia książęcej linii
  

 400 lat temu w drodze powrotnej z oblężenia Bredy w Niderlandach młody książę cieszyński Fryderyk Wilhelm wraz ze swoim orszakiem zatrzymał się w Kolonii, w gospodzie Der Gülich. Postój przeciągał się, bowiem książę zachorował, 19 sierpnia między godziną 7.00 a godziną 8.00, przeczuwając kres swego młodego żywota, w obecności świadków podyktował testament, w którym niezwykle przytomnie zapisał księstwo cieszyńskie swej siostrze, księżnej Elżbiecie Lukrecji. Ten akt, dokonany niejako wbrew czeskiemu prawu lennemu, oraz przywilej uzyskany u króla Władysława Jagiellończyka w 1498 roku przez księcia Kazimierza II, zezwalający na dziedziczenie księstwa cieszyńskiego także w linii żeńskiej do czwartego pokolenia, umożliwiły księżnej przejęcie władzy w księstwie, a tym samym przedłużenie piastowskiego panowania na Cieszynie do roku 1653. Książę Fryderyk Wilhelm zmarł niedługo po podyktowaniu swej ostatnie woli, 23 sierpnia 1625 roku, zaś jego doczesne szczątki zostały sprowadzone do Cieszyna i złożone w nekropolii Piastów cieszyńskich, w kościele dominikanów. Tytuł wystawy nawiązuje wprost do wymarcia cieszyńskich Piastów, bowiem Fryderyk Wilhelm był ostatnim męskim przedstawicielem linii cieszyńskiej na tronie. Księżna Elżbieta Lukrecja po długich bataliach prawnych z Habsburgami otrzymała księstwo dożywotnio, lecz jej syn Ferdynand Jan Liechtenstein nie mógł odziedziczyć tronu. Księstwo cieszyńskie jako obumarłe lenno Korony Czeskiej przypadło władcom Czech, nowym księciem został Ferdynand IV Habsburg. Piastowie Cieszyńscy żyli jednak nadal, książę Adam Wacław miał bowiem syna z nieformalnego związku, Wacława Gotfryda. Mimo poparcia księżnej Elżbiety Lukrecji cesarz nie uznał praw do tronu jej brata, lecz nadał mu tytuł barona von und zu Hohenstein. Cieszyńska linia baronowska wygasła w 1706 roku, kiedy zmarł baron Ferdynand, zaś jego ciotka, baronowa Anna Maria, odeszła w roku 1714 jako ostatnia potomkini Piastów w ogóle.

Zgromadzone obiekty, związane z Piastami cieszyńskimi, prezentowane są w Sali Rzymskiej pałacu Larischów, siedzibie Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie. W przestrzeni wystawy prezentowane są liczne zabytki archeologiczne z wykopalisk prowadzonych na zamku cieszyńskim, w przyrynkowej siedzibie księżnej Elżbiety Lukrecji oraz kryptach piastowskich w kościele pw. św. Marii Magdaleny. Wśród nich uwagę zwraca duża liczba różnorodnych kafli oraz posadzek z motywem orła górnośląskiego, tu symbolizującego cieszyńskich dynastów. Ten znak identyfikujący pojawia się najliczniej także na innych prezentowanych zabytkach, m.in. na monetach, medalach pamiątkowych, pieczęciach, kamiennych tarczach, dumnie zostając przyozdobionym od czasów księcia Przemysława II koroną. Najbardziej spektakularnym nośnikiem tego symbolu dynastii jest jednak bez wątpienia chorągiew z 1605 roku, sprawiona przez księcia Adama Wacława w związku z jego udziałem w walkach na Węgrzech i Morawach. Ten unikatowy w skali kraju piastowski artefakt, odtąd, dzięki dofinansowaniu ze środków Funduszu Promocji Kultury, zagości na stałe na ekspozycji Muzeum, przypominając splendor dawnych władców tej ziemi.