https://muzeumcieszyn.pl
działy
1. Dział Archeologii Drukuj Email
  

 Historia gromadzenia zbiorów archeologicznych w cieszyńskim muzeum wiąże się z rozwojem muzealnictwa na przestrzeni ostatnich dwustu lat. Początków dzisiejszego działu archeologii należy szukaæ w kolekcji księdza Leopolda Jana Szersznika, w której wśród zabytków z różnych dziedzin nauki znalazły się też tzw. starożytności, czyli zabytki archeologiczne. Były to w głównej mierze monety rzymskie oraz gliniane naczynia kultury łużyckiej (1800-1750 lat p.n.e), reprezentowane głównie przez urny popielnicowe z prochami zmarłych, a także malowane naczynia antycznej Grecji i Rymu. W skład zbiorów szersznikowskich w XIX wieku włączono szereg innych zabytków archeologicznych, najczęściej darowanych przez inne osoby. Do takich zbieraczy należał m.in. ks. Berger, który przekazał do kolekcji szereg zabytków archeologicznych, np. groty oszczepów, narzędzia i ozdoby pochodzące głównie z terenu Śląska.

Drugą grupę zabytków związaną z najdawniejszą działalnością człowieka stanowią zabytki gromadzone przez istniejące w Cieszynie od 1901 roku Muzeum Miejskie oraz nieliczne zabytki archeologiczne zbierane przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, którego kolekcję włączono do muzealnych zbiorów w roku 1930. W roku 1935 do zbiorów muzeum włączono jeszcze istniejące do tej pory niezależnie zbiory szersznikowskie, które bardzo wbogaciły zbiory archeologiczne. W tym czasie nie istniał jednak jeszcze w muzeum wydzielony dział archeologii. Dopiero w 1969 roku pod egidą Towarzystwa Miłośników Regionu powstało w Cieszynie "Towarzystwo Kopidołów i Inszej Maści Dziurołazów", mogących pochwaliæ się licznymi odkryciami archeologicznymi na terenie starego miasta, czego konsekwencją było utworzenie w Muzeum Działu Archeologii.

Zabytki archeologiczne od momentu zlokalizowania w terenie na stanowisku archeologicznym, przechodzą żmudny okres "obróbki"- dokumentacja wstępna, analiza naukowa i inwentaryzacja polowa w terenie. Następnie zabytki poddane są konserwacji wstępnej tj. mycie, czyszczenie, ewentualne wyklejanie (ceramika), analiza naukowa i konserwacja naukowa o szczególnym znaczeniu poznawczym. Tak opracowany materiał zostaje poddany procesowi badawczemu, w wyniku czego powstaje dokumentacja końcowa. Najciekawsze znaleziska trafiają na ekspozycję stałą cieszyńskiego muzeum lub innych placówek muzealnych.

 
2. Dział Etnografii Drukuj Email
  

 Dział Etnografii przy Muzeum Śląska Cieszynskiego zajmuje się głównie zbieraniem i opisywaniem eksponatów związanych z szeroko rozumianą kulturą i sztuką ludową. Szczególnym przedmiotem zainteresowania działu jest kultura ludowa Śląska Cieszynskiego. W muzealnych zbiorach znajduje się 6415 eksponatów z dziedziny etnografii. Główny trzon zbiorów tego dzialu stanowią przedmioty odziedziczone po działającym od 1901 roku Polskim Towarzystwie Ludoznawczym, jak również istniejącym od 1931 roku Towarzystwie Przemysłu Ludowego i Domowego w Cieszynie. Wśród pokaźnej ilości eksponatów można wyodrębniæ kilka zasadniczych grup przedmiotów, które uszeregowane są w kilka podstawowych klas.

Należy więc wymieniæ skrzynie i szafy malowane, obrazy na szkle, sztukę odpustową, elementy strojów ludowych wraz ze stanowiącą ich dopełnienie biżuterią. Kolejną grupą eksponatów jest ceramika ludowa i przedmioty codziennego użytku, wykonane z drewna lub żelaza. Wszystkie eksponaty stanowią doskonałą dokumentację i materiał do  dalszych analiz i badań naukowych dotyczących tematu sztuki i kultury ludowej naszego regionu.

 
3. Dział Historii i Techniki Drukuj Email
  

 Dział Historii powstał na początku siedemdziesiątych lat XX wieku. Skupiono w nim eksponaty dotyczące szeroko rozumianej historii Śląska Cieszyńskiego i inne, przedtem zaliczane do ogólnych zbiorów cieszyńskiego muzeum. Tak jak skomplikowana jest i była przeszłośæ historyczna, tak różnorodne są eksponaty tworzące dział historii.

Częśæ z nich została zebrana jeszcze przez założyciela muzeum - księdza Leopolda Jana Szersznika, inne trafiły do zbiorów muzealnych w ciągu ostatnich dwustu lat. Znajdujemy tu m.in.: tłoki i pieczęcie Cieszyna i innych miast (począwszy od średniowiecznych), odznaki różnych stowarzyszeń, medale i odznaczenia wojskowe, bardzo liczne medale pamiątkowe (m.in. wybite z okazji podpisania Pokoju Cieszyńskiego w 1779 roku), plakaty i afisze (w tym ogłoszenia okupanta hitlerowskiego z czasów II Wojny Światowej oraz kolekcję antyzachodnich plakatów z czasów komunistycznych), mundury, kolekcję banknotów (w tym również  zdawkowych z okresu I Wojny Światowej).

Znaczną cześæ Działu Historii stanowią militaria, z których najcenniejsze możemy zobaczyæ w Zbrojowni Muzeum, stanowiącej częśæ stałej ekspozycji. Skromna, ale cenna kolekcja sztandarów historycznych liczy kilkanaście pozycji, z których najcenniejszy to sztandar księcia Adama Wacława z 1605 roku oraz chorągiew darowana cieszyńskim stanom szlacheckim w 1662 roku przez cesarza Leopolda I za zasługi w walce z Turkami. Dział Historii gromadzi także dokumenty historyczne - głównie z nowych lat, gdyż starsze zostały  po podziale zbiorów muzealnych w 1960 roku przekazane do cieszyńskiego archiwum. Ogółem Dział Historii liczy prawie 14 tysięcy eksponatów. Z działem  tym połączony jest znacznie skromniejszy dział techniki, który liczy ponad 800 eksponatów. Tworzą go różnego rodzaju narzędzia kuchenne, instrumenty muzyczne, maszyny do pisania, lampy itd. Jednym z najbardziej efektownych eksponatów jest bicykl, wyprodukowany w Coventry (Anglia) około 1880 roku. Także tu częśæ eksponatów pochodzi ze zbiorów ks. L.J. Szersznika, między innymi używane przez niego instrumenty naukowe i astronomiczne. Szczególnie piękny jest globus nieba, pochodzący z najbardziej znanej w dawnych czasach wytwórni map, atlasów i globusów Janssoniusa Blaeu w Amsterdamie, datowany na 1602 rok.

 
4. Dział Sztuki Drukuj Email
  

 Dział sztuki liczy obecnie ponad 9 000 eksponatów. Już ksiądz Leopold Jan Szersznik tworząc swą kolekcję założył, że nie będzie się ona opierała tylko i wyłącznie na przedmiotach pochodzących ze Śląska Cieszyńskiego, czy ziem przyległych. Tak więc przez ponad 200 lat historii naszego muzeum zebrała się pokaźna kolekcja obrazów, rzeźby, grafiki i rzemiosła artystycznego, prezentujących różne techniki artystyczne, pochodzących z różnych okresów i wykonanych w różnych miejscach Europy i świata. Pieczę nad działem po jego wyodrębnieniu z całości zbiorów w 60. latach XX wieku sprawowali kolejno: dr W. Iwanek, M. Adamczyk i A. Połednik. 

Na obecną kolekcję Działu Sztuki składają się obiekty pochodzące  ze zbiorów ks. L.J. Szersznika, Muzeum Miejskiego, prywatnej kolekcji Bruna Konczakowskiego, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, darów, legatów i przekazów od osób prywatnych i instytucji oraz  zakupów poczynionych przez muzeum w ciągu całego XX wieku.     

Szersznik nazwał swą kolekcję dzieł sztuki różnymi „starożytnościami i osobliwościami”. Nie jest ona zbyt duża, bowiem zbiory Szersznika obejmowały przede wszystkim księgozbiór, minerały i przedmioty z dziedziny przyrody, niemniej zachowane do dzisiaj eksponaty stanowią jedne z najcenniejszych obiektów naszego muzeum. Pochodzą one zarówno z odległych miejsc Europy, jak i z terenu Śląska Cieszyńskiego.

W okresie międzywojennym do zbiorów trafiła duża liczba eksponatów sakralnych pochodzących z cieszyńskich i okolicznych kościołów. Tak więc w muzeum znalazły się obrazy ołtarzowe i rzeźby z Ogrodzonej, Kisielowa, Puńcowa, Ochab, Lesznej, Stonawy oraz niektórych kościołów cieszyńskich. Są to zabytki wysokiej klasy, z reguły malowane na deskach lub rzeźbione w drewnie, datowane na okres od XV do XVIII wieku.

Do największych kolekcjonerów europejskich należał bezsprzecznie Bruno Konczakowski, którego prywatne zbiory po jego śmierci zostały podzielone na trzy części, a jedna z nich uświetniła kolekcję sztuki muzeum cieszyńskiego. Mimo, że Cieszyn musiał zrezygnowaæ z najbardziej reprezentatywnej części, tzn. broni, to do  zbiorów działu sztuki trafiły 4 okazy słynnych cieszynek (jedyne zresztą w naszej kolekcji muzealnej). Konczakowski nie zawężał swego zbieractwa do przedmiotów rodzimych, jego kolekcja zawierała wszystko co cenne i piękne. Stąd w  zbiorach sztuki znalazły się majoliki włoskie i fajanse hiszpańskie, porcelana niemiecka i austriacka, szkło dolnośląskie, meble francuskie, dywany z Bliskiego Wschodu i renesansowe kamionki niemieckie. W ostatnich latach Muzeum  wzbogaciło się również o dośæ nietypowe, jak na Śląsk Cieszyński eksponaty, a mianowicie zbiór ikon prawosławnych głównie z XIX wieku (obecnie około 500 sztuk), które sukcesywnie przekazane były z Urzędu Celnego w Cieszynie i Straży Granicznej.

Czytaj więcej...
 
5. Dział Fotografii Drukuj Email
  

 Fotograficzna kolekcja cieszyńskiego Muzeum została zapoczątkowana przez Oskara Weismanna, twórcę założonego w 1901 roku Muzeum Miejskiego. Zbiory fotograficzne opierały się przede wszystkim na darach cieszyńskich mieszczan i kolekcjonerów.  Obejmowały przykłady najstarszych technik i zastosowań fotografii z początków jej istnienia (dagerotypie, ambrotypie, ferrotypie, panotypie) oraz zdjęcia wykonywane współcześnie, jako dokumentacja ówczesnych czasów. W zbiorach zachoawł się również wyjątkowy zespół ok. 1500 fotograficznych portretów niemal  wszystkich warstw społecznych i zawodowych  mieszkańców Cieszyna z lat 1860-1900.

Duży zbiór fotografii zgromadziło Muzeum Śląskie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Cieszynie. Były to przede wszystkim ilustracje etnograficznej kolekcji Muzeum Śląskiego. Ważną rolę odegrała fotografia katalogowo-muzealna. Dzięki zbiorowi ok. 400 zdjęæ obserwowaæ dziś można rozwój cieszyńskiej ekspozycji muzealnej, jak też konkretne eksponaty w prawie stuletnim okresie.

W latach międzywojennych do fotograficznych zbiorów Muzeum w dalszym ciągu trafiały kolekcje prywatne, a także zbiory z innych  muzeów. Jednym z takich zbiorów był zespół fotogramów Muzeum Macierzy Szkolnej w Orłowej przejęty w 1938 roku. Dokumentował on polskie szkolnitwo, życie kulturalne i oświatowe oraz kulturę ludową na Śląsku zaolziańskim. Po II wojnie światowej fotograficzne zbiory Muzeum długi czas  pozostawały w zamknięciu. Wykorzystywano je jedynie do celów badawczych i wystawienniczych. Bogaty i różnorodny charakter zbioru starej fotografii, jak również jego wielkośæ (ok. 20 000 eksponatów) był powodem utworzenia w 1981 roku nowego Działu Fotografii. Wiodącą kolekcją Działu jest fotograficzna ikonografia Cieszyna i Śląska Cieszyńskiego. W kolekcji znalały się również portrety mieszczańskie i cieszyńska fotografia warsztatowa. Odrębnym przedmiotem zainteresowań kolekcjonerskich są szklane klisze negatywowe, zdjęcia stereoskopowe, widokówki oraz sprzęt fotograficzny, jak również specjalne ramy fotograficzne i albumy.  Zbiory Działu Fotografii Muzeum Śląska Cieszyńskiego ukazują szeroką, ponad stósześædziesięcioletnią, panoramę dziejów fotografii na Śląsku Cieszyńskim. Ilustrują też krajobraz, kulturę, ludzkie historie oraz przemiany dokonujące się w tej części Europy.

 
6. Biblioteka Naukowa Drukuj Email
  

 ul. T. Regera 6, 43-400 Cieszyn (wejście od ul Srebrnej 1a). Czytelnia biblioteki otwarta jest od wtorku do czwartku w godzinach 9.00-14.00. Istnieje również możliwośæ skorzystania z  lekcji bibliotecznych (muzealnych) od wtorku do piątku w godz. 8.00 - 14.30. Termin lekcji prosimy ustalaċ tydzień wcześniej dzwoniąc pod numer Muzeum lub pisząc na adres mail: Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, wł±cz obsługę JavaScript w przegl±darce, by go zobaczyć

Historia biblioteki muzealnej związana jest z powstaniem samego Muzeum. Jej początki wiążą się z osobą Leopolda Jana Szersznika. Posiadał on bogaty księgozbiór, na który składały się między innymi książki (300 woluminów) z biblioteki założonej w Cieszynie przez Jezuitów w 1675 r. Księgozbiór ten ks. Szersznik nieustannie wzbogacał nowymi nabytkami. Częśæ książek zakupił, wiele też odziedziczył po krewnych i przyjaciołach. Biblioteka określana jako muzealna powstała później, wraz z założeniem w 1901 r. Muzeum Miejskiego w Cieszynie. Oprócz muzealiów napływały do niego również książki. Stare i nowe potraktowano jako eksponaty. Użytkowe, których nie można było wpisaæ do inwentarza jako muzealia, były często pomocne przy opracowaniu zbiorów. Zapisy dotyczące najstarszej części księgozbioru kończą się na 1905 r. W 1932 r. zbiory  uporządkowano i systematycznie powiększano. Główne zakupy publikacji dotyczą muzealnictwa i historii regionu. Przez lata biblioteka powiększyła się też o prywatne księgozbiory. Przekazywali je opiekujący się biblioteką kolejni kustosze Muzeum, a także osoby prywatne. Po podziale w 1960r. zbiorów Muzeum na częśæ biblioteczną i muzealną częśæ książek przekazano do Książnicy Cieszyńskiej, częśæ pozostała przy Muzeum. Biblioteka funkcjonuje odtąd jako odrębny księgozbiór w dalszym ciągu powiększana przez zakupy oraz dary. Wśród najcenniejszych nabytków biblioteki wymieniæ należy inkunabuły i stare druki z kolekcji cieszyńskiego kolekcjonera B. Konczakowskiego, a także pokaźny zbiór książek. W. Zająca, tworzący wydzieloną grupę.

Obecnie biblioteka muzealna pełni rolę księgozbioru podręcznego. Zgromadzono tu książki z zakresu archeologii, historii, historii sztuki, techniki, fotografii, jak również muzeologii, muzealnictwa, nauki o książce oraz liczne bibliografie i słowniki. Odrębną grupę stanowią silesiaca, księgozbiór dotyczący historii Śląska i Śląska Cieszyńskiego w języku polskim, czeskim i niemieckim. Odrębny inwentarz to 370 starodruków, w tym 21 inkunabułów. W muzealnych zbiorach bibliotecznych zgromadzono tez kilkaset tytułów czasopism.

 

 

Czytaj więcej...
 
7. Dział Naukowo - Oświatowy Drukuj Email
  

 Dział Naukowo Oświatowy utworzono w cieszyńskim muzeum w latach 80-tych. Obecnie zajmuje się on prowadzeniem szeroko rozumianej akcji oświatowej, w zakres której wchodzą    m. in. kontakty ze szkołami i innymi placówkami oświatowymi znajdującymi się na terenie miasta i poza nim. Przygotowywanie i prowadzenie lekcji muzealnych oraz organizacja - w porozumieniu z pracownikami merytorycznymi pozostałych Działów - odczytów, prelekcji i różnego rodzaju dyskusji dotyczących działalności muzeum i prezentowanych wystaw.

Dział współpracuje również ze szkołami  prowadząc przede wszystkim działalnośæ informacyjną  a także szkoleniową dla nauczycieli. Owocem tej współpracy są  m.in.  coroczne prezentacje prac dzieci przygotowywane na ogólnopolskie konkursy plastyczne "Moja Przygoda w Muzeum".

W ostatnich latach pracownicy Działu Naukowo Oświatowego  wraz z Muzeum Těšinska z Czeskiego Cieszyna stworzyli projekt edukacyjny "Zabawa w Muzeum". Został on podjęty w ramach Wspólnego Funduszu Małych Projektów Phare 2002  oraz  INTERREG IIIA Czechy – Polska  – Fundusz Mikroprojektów – Euroregion Śląsk Cieszyński. Działanie to nawiązuje do programu wytyczonego przez oba muzea – wymiana kulturalna, naukowa i działalnośæ oświatowa i dydaktyczna na terenie całego Śląska Cieszyńskiego. Jest to projekt edukacyjno-artystyczny skierowany przede wszystkim do dzieci i młodzieży (w tym również niepełnosprawnych) naszego regionu,  ale  również młodych mieszkańców innych miast Polski i Czech.

Projekt Zabawa w Muzeum przez organizowanie wykładów i warsztatów oraz wydawnictwa edukacyjne (foldery, przewodniki,gry i przedmioty interaktywne) ma na celu rozwijanie u młodych ludzi samodzielności myślenia niezbędnej do  twórczego odbioru otaczającego świata. W ramach projektu na terenie Muzeum  powstała pracownia plastyczna, dostępna  dla dzieci i młodzieży z Cieszyna i okolic, ale również dla młodzieży z Czech, zapraszanej wraz z opiekunem z Muzeum Těšinska, na wykłady i warsztaty artystyczne.

Dział Naukowo Oświatowy organizuje  spotkania młodych ludzi po obu stronach granicy, jak  również stwarza okazję do integracji dzieci i młodzieży zdrowej i niepełnosprawnej.

Czytaj więcej...
 

W ramach projektu Muzeum otwarte na świat powstało: wirtualne zwiedzanie, wirtuany katalog, kanał rss oraz strona www.
Projekt jest współfinansowany ze Środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński - Tĕšínské Slezsko / Projekt je spolufinancován z prostředků Evropského fondu pro regionální rozvoj (ERDF) prostřednictvĺm Euroregionu Tĕšínské Slezsko