Dział Historii powstał na początku siedemdziesiątych lat XX wieku. Skupiono w nim eksponaty dotyczące szeroko rozumianej historii Śląska Cieszyńskiego i inne, przedtem zaliczane do ogólnych zbiorów cieszyńskiego muzeum. Tak jak skomplikowana jest i była przeszłość historyczna, tak różnorodne są eksponaty tworzące dział historii.

Część z nich została zebrana jeszcze przez założyciela muzeum - księdza Leopolda Jana Szersznika, inne trafiły do zbiorów muzealnych w ciągu ostatnich dwustu lat. Znajdujemy tu m.in.: tłoki i pieczęcie Cieszyna i innych miast (począwszy od średniowiecznych), odznaki różnych stowarzyszeń, medale i odznaczenia wojskowe, bardzo liczne medale pamiątkowe (m.in. wybite z okazji podpisania Pokoju Cieszyńskiego w 1779 roku), plakaty i afisze (w tym ogłoszenia okupanta hitlerowskiego z czasów II Wojny Światowej oraz kolekcję antyzachodnich plakatów z czasów komunistycznych), mundury, kolekcję banknotów (w tym również  zdawkowych z okresu I Wojny Światowej).

Znaczną cześć Działu Historii stanowią militaria, z których najcenniejsze możemy zobaczyć w Zbrojowni Muzeum, stanowiącej część stałej ekspozycji. Skromna, ale cenna kolekcja sztandarów historycznych liczy kilkanaście pozycji, z których najcenniejszy to sztandar księcia Adama Wacława z 1605 roku oraz chorągiew darowana cieszyńskim stanom szlacheckim w 1662 roku przez cesarza Leopolda I za zasługi w walce z Turkami. Dział Historii gromadzi także dokumenty historyczne - głównie z nowych lat, gdyż starsze zostały  po podziale zbiorów muzealnych w 1960 roku przekazane do cieszyńskiego archiwum. Ogółem Dział Historii liczy prawie 14 tysięcy eksponatów. Z działem  tym połączony jest znacznie skromniejszy dział techniki, który liczy ponad 800 eksponatów. Tworzą go różnego rodzaju narzędzia kuchenne, instrumenty muzyczne, maszyny do pisania, lampy itd. Jednym z najbardziej efektownych eksponatów jest bicykl, wyprodukowany w Coventry (Anglia) około 1880 roku. Także tu część eksponatów pochodzi ze zbiorów ks. L.J. Szersznika, między innymi używane przez niego instrumenty naukowe i astronomiczne. Szczególnie piękny jest globus nieba, pochodzący z najbardziej znanej w dawnych czasach wytwórni map, atlasów i globusów Janssoniusa Blaeu w Amsterdamie, datowany na 1602 rok.